рдоुрдЦ्рдп рд╕ाрдордЧ्рд░ीрд╡рд░ рд╡рдЧрд│ा

ЁЯУШ Current Affairs – June 2025


ЁЯУШ Current Affairs – June 2025 (English Version)


ЁЯПЕ Sports & Events

1. How many meters did Neeraj Chopra throw to win the javelin gold at the Ostrava Golden Spike Athletics Meet?
✅ 85.29 meters


2. In which state is the Subarnarekha River located, recently in the news due to floods?
✅ Jharkhand


3. How many medals did India win at the Asian Para Badminton Championship 2025?
✅ 27 medals


4. Indian hockey player Lalit Upadhyay announced retirement from which sport?
✅ Hockey


5. Where will the World Police Games 2025 be held?
✅ United States of America




---

ЁЯУК National Reports & Rankings

6. What is India’s rank in the SDG Index 2025 among 167 countries?
✅ 99th


7. Which country secured the 1st rank in the SDG Index 2025?
✅ Finland


8. Who has been appointed as the new Chairperson of PFRDA (Pension Fund Regulatory and Development Authority)?
✅ Shiv Subramanian Raman



---

ЁЯФН Objective Questions with Explanations

Q1. Which state recently became the third fully literate state in India after Goa and Mizoram?

Answer: B. Tripura
ЁЯУЭ Tripura achieved a literacy rate of over 96%.


---

Q2. By how many times has the Indian Railways budget increased in 2025–26 compared to 2014?

Answer: B. 9 times
ЁЯУЭ Focus on infrastructure led to a 9-fold budget increase.


---

Q3. How many kilometers of roads were built under PMGSY from 2014 to 2025?

Answer: C. 7.8 lakh kilometers
ЁЯУЭ Significant rural road development during this period.


---

Q4. Which country launched 'Operation Midnight Hammer' against Iran’s nuclear facilities?

Answer: A. Israel
ЁЯУЭ Military action in response to Iran's nuclear activities.


---

Q5. The ‘Adults with Terminal Illnesses (End of Life) Bill’ was introduced by which country?

Answer: B. England
ЁЯУЭ The bill aims to provide dignity in death for terminally ill patients.


---

Q6. India’s pulses import in 2024–25 reached how many million tonnes?

Answer: D. 7.3 million tonnes
ЁЯУЭ Due to low domestic production and rising demand.


---

Q7. What is the name of the new initiative to skill adolescent girls in India?

Answer: A. Navya
ЁЯУЭ Launched under Viksit Bharat @2047.


---

Q8. How many credit methods were approved by India’s Ministry of Power for voluntary carbon credits in 2025?

Answer: C. 8 methods
ЁЯУЭ These help move towards green energy goals.


---

Q9. When will India’s first manned deep ocean mission be launched?

Answer: A. 2026
ЁЯУЭ Target year set for underwater exploration.


---

Q10. According to NFHS-5, what percentage of Indians aged 10–75 consume alcohol?

Answer: B. 14.6%
ЁЯУЭ As per national survey data.


---

Q11. When is International Olympic Day celebrated every year?

Answer: A. 23 June
ЁЯУЭ To commemorate the founding of modern Olympic Games in 1894.


---

Q12. Hockey India signed an agreement with which state to host the FIH Men’s Junior World Cup?

Answer: A. Tamil Nadu
ЁЯУЭ The event will take place in Chennai.


---

Q13. Which state recently launched the Majhi Vasundhara Abhiyan 6.0?

Answer: A. Maharashtra
ЁЯУЭ Focus on environmental sustainability and climate change.


---

Q14. In which city did BSNL soft launch the Quantum 5G Fixed-Wireless Service?

Answer: C. Hyderabad
ЁЯУЭ Hyderabad selected as the pilot city.


---

Q15. Which state became the first to introduce a Yoga Policy in India?

Answer: A. Uttarakhand
ЁЯУЭ Recognized as the birthplace of Yoga.



ЁЯУШ рдЪाрд▓ू рдШрдбाрдоोрдбी – рдЬूрди 2025 (рдорд░ाрдаी рдЖрд╡ृрдд्рддी)

ЁЯПЕ рдХ्рд░ीрдбा рд╡ рд╕्рдкрд░्рдзा

1. рдиीрд░рдЬ рдЪोрдк्рд░ा рдпाрдиे рдУрд╕्рдЯ्рд░ाрд╡ा рдЧोрд▓्рдбрди рд╕्рдкाрдЗрдХ ре▓рдерд▓ेрдЯिрдХ्рд╕ рд╕्рдкрд░्рдзेрдд рдХिрддी рдоीрдЯрд░ рднाрд▓ाрдлेрдХ рдХрд░рдд рд╡िрдЬेрддेрдкрдж рдкрдЯрдХाрд╡рд▓े?
✅ 85.29 рдоीрдЯрд░


2. рд╕ुрд╡рд░्рдгрд░ेрдЦा рдирджी рдХोрдгрдд्рдпा рд░ाрдЬ्рдпाрдд рдЖрд╣े, рдЬिрдеे рдиुрдХрддाрдЪ рдкूрд░ рдЖрд▓ा рд╣ोрддा?
✅ рдЭाрд░рдЦंрдб


3. рдЖрд╢िрдпाрдИ рдкॅрд░ा рдмॅрдбрдоिंрдЯрди рдЪॅрдо्рдкिрдпрдирд╢िрдк 2025 рдордз्рдпे рднाрд░рддाрдиे рдХिрддी рдкрджрдХे рдЬिंрдХрд▓ी?
✅ 27 рдкрджрдХे


4. рд▓рд▓िрдд рдЙрдкाрдз्рдпाрдп рдпा рднाрд░рддीрдп рдЦेрд│ाрдбूрдиे рдХोрдгрдд्рдпा рдЦेрд│ाрддूрди рдиिрд╡ृрдд्рддी рдЬाрд╣ीрд░ рдХेрд▓ी рдЖрд╣े?
✅ рд╣ॉрдХी


5. рдЬाрдЧрддिрдХ рдкोрд▓िрд╕ рдХ्рд░ीрдбा рд╕्рдкрд░्рдзा 2025 рдХुрдаे рд╣ोрдгाрд░ рдЖрд╣े?
✅ рдЕрдоेрд░िрдХा




---

ЁЯУК рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЕрд╣рд╡ाрд▓ рд╡ рдХ्рд░рдорд╡ाрд░ी

6. SDG рдиिрд░्рджेрд╢ांрдХ 2025 рдордз्рдпे рднाрд░рддाрдЪा рдХ्рд░рдоांрдХ рдХाрдп рдЖрд╣े (167 рджेрд╢ांрдордз्рдпे)?
✅ 99 рд╡ा


7. SDG рдиिрд░्рджेрд╢ांрдХ 2025 рдордз्рдпे рдкрд╣िрд▓ा рдХ्рд░рдоांрдХ рдХोрдгрдд्рдпा рджेрд╢ाрдЪा рдЖрд╣े?
✅ рдлिрдирд▓ंрдб


8. PFRDA (рдкेрди्рд╢рди рдлंрдб рд░ेрдЧ्рдпुрд▓ेрдЯрд░ी рдЕँрдб рдбेрд╡्рд╣рд▓рдкрдоेंрдЯ рдЕрдеॉрд░िрдЯी) рдЪे рдирд╡े рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдХोрдг рдЭाрд▓े рдЖрд╣ेрдд?
✅ рд╢िрд╡рд╕ुрдм्рд░рдордгिрдпрди рд░рдордг


ЁЯФН рд╡рд╕्рддुрдиिрд╖्рда рдк्рд░рд╢्рди рд╡ рд╕्рдкрд╖्рдЯीрдХрд░рдгाрд╕рд╣

Q1. рдЧोрд╡ा рд╡ рдоिрдЭोрд░рдордиंрддрд░ рдХोрдгрддे рд░ाрдЬ्рдп рднाрд░рддाрдЪे рддिрд╕рд░े рдкूрд░्рдг рд╕ाрдХ्рд╖рд░ рд░ाрдЬ्рдп рдмрдирд▓े рдЖрд╣े?

рдЙрдд्рддрд░: B. рдд्рд░िрдкुрд░ा
ЁЯУЭ рдд्рд░िрдкुрд░ा рд░ाрдЬ्рдпाрдиे 96% рдкेрдХ्рд╖ा рдЬाрд╕्рдд рд╕ाрдХ्рд╖рд░рддा рджрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХेрд▓ा рдЖрд╣े.


---

Q2. рдЖрд░्рдеिрдХ рд╡рд░्рд╖ 2025-26 рдордз्рдпे рднाрд░рддीрдп рд░ेрд▓्рд╡ेрдЪा рдЕрд░्рдерд╕ंрдХрд▓्рдк 2014 рдЪ्рдпा рддुрд▓рдиेрдд рдХिрддी рдкрдЯ рд╡ाрдврд▓ा рдЖрд╣े?

рдЙрдд्рддрд░: B. 9 рдкрдЯ
ЁЯУЭ рдкाрдпाрднूрдд рд╕ुрд╡िрдзा рд╡ рддंрдд्рд░рдЬ्рдЮाрдиाрд╡рд░ рднрд░ рджेрдд рд╣ा рд╡ाрдв.


---

Q3. 2014 рддे 2025 рджрд░рдо्рдпाрди рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдЧ्рд░ाрдоीрдг рд╕рдбрдХ рдпोрдЬрдиा (PMGSY) рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдХिрддी рдХिрд▓ोрдоीрдЯрд░ рд░рд╕्рддे рдмांрдзрдг्рдпाрдд рдЖрд▓े?

рдЙрдд्рддрд░: C. 7.8 рд▓ाрдЦ рдХिрдоी
ЁЯУЭ рдЧ्рд░ाрдоीрдг рднाрдЧाрдд рдоोрда्рдпा рдк्рд░рдоाрдгाрдд рд░рд╕्рддे рдмांрдзрд▓े рдЧेрд▓े.


---

Q4. рдиुрдХрддेрдЪ рдХोрдгрдд्рдпा рджेрд╢ाрдиे ‘рдСрдкрд░ेрд╢рди рдоिрдбрдиाрдЗрдЯ рд╣ॅрдорд░’ рдоोрд╣िрдоेрдЪ्рдпा рдоाрдз्рдпрдоाрддूрди рдЗрд░ाрдгрдЪ्рдпा рдЕрдгु рдаिрдХाрдгांрд╡рд░ рдХाрд░рд╡ाрдИ рд╕ुрд░ू рдХेрд▓ी?

рдЙрдд्рддрд░: A. рдЗрд╕्рд░ाрдпрд▓
ЁЯУЭ рдЗрд░ाрдгрдЪ्рдпा рдЕрдгु рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдоाрд╡िрд░ोрдзाрдд рдЗрд╕्рд░ाрдпрд▓рдиे рд╣ी рдХाрд░рд╡ाрдИ рдХेрд▓ी.


---

Q5. 'рдЕрд╕ाрдз्рдп рдЖрдЬाрд░ рдЕрд╕рд▓ेрд▓्рдпा рдк्рд░ौрдвांрд╕ाрдаी (рдЬीрд╡рдиाрдЪा рд╢ेрд╡рдЯ) рд╡िрдзेрдпрдХ' рдХोрдгрдд्рдпा рджेрд╢ाрд╢ी рд╕ंрдмंрдзिрдд рдЖрд╣े?

рдЙрдд्рддрд░: B. рдЗंрдЧ्рд▓ंрдб
ЁЯУЭ рдоृрдд्рдпूрдЪ्рдпा рд╕्рд╡ाрддंрдд्рд░्рдпाрд╢ी рд╕ंрдмंрдзिрдд рд╡िрдзेрдпрдХ рдЗंрдЧ्рд▓ंрдбрдордз्рдпे рдоांрдбрдг्рдпाрдд рдЖрд▓े рдЖрд╣े.


---

Q6. рднाрд░рддाрдЪे рджрд▓рд╣рди рдЖрдпाрдд рд╡рд░्рд╖ 2024-25 рдордз्рдпे рдХिрддी рдоिрд▓िрдпрди рдЯрдиांрд╡рд░ рдкोрд╣ोрдЪрд▓े рдЖрд╣े?

рдЙрдд्рддрд░: D. 7.3 рдоिрд▓िрдпрди рдЯрди
ЁЯУЭ рдШрд░рдЧुрддी рдЙрдд्рдкाрджрдиाрдд рдШрдЯ рдЭाрд▓्рдпाрдоुрд│े рдЖрдпाрдд рд╡ाрдврд▓ी рдЖрд╣े.


---

Q7. рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░рдиे рдХिрд╢ोрд░ी рдоुрд▓ींрдиा рдХौрд╢рд▓्рдп рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рджेрдг्рдпाрд╕ाрдаी рдХोрдгрддी рдпोрдЬрдиा рд╕ुрд░ू рдХेрд▓ी рдЖрд╣े?

рдЙрдд्рддрд░: A. рдирд╡्рдпा
ЁЯУЭ рд╡िрдХрд╕िрдд рднाрд░рдд @2047 рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдирд╡्рдпा рдпोрдЬрдиा рд╕ुрд░ू.


---

Q8. 2025 рдордз्рдпे рднाрд░рддाрдЪ्рдпा рд╡िрдж्рдпुрдд рдоंрдд्рд░ाрд▓рдпाрдиे рдХिрддी рдХ्рд░ेрдбिрдЯ рдкрдж्рдзрддींрдиा рдоाрди्рдпрддा рджिрд▓ी рдЖрд╣े (рд╕्рд╡ैрдЪ्рдЫिрдХ рдХाрд░्рдмрди рдХ्рд░ेрдбिрдЯрд╕ाрдаी)?

рдЙрдд्рддрд░: C. 8
ЁЯУЭ рд╣рд░िрдд рдЙрд░्рдЬेрдЪ्рдпा рджिрд╢ेрдиे рднाрд░рддाрдЪा рдкुрдврдЪा рдЯрдк्рдкा.


---

Q9. рднाрд░рддाрдЪे рдкрд╣िрд▓े рдоाрдирд╡ी рд╕ाрдЧрд░ी рдоिрд╢рди рдХोрдгрдд्рдпा рд╡рд░्рд╖ी рд╕ुрд░ू рд╣ोрдгाрд░ рдЖрд╣े?

рдЙрдд्рддрд░: A. рд╡рд░्рд╖ 2026
ЁЯУЭ 2026 рдордз्рдпे рдЦोрд▓ рд╕рдоुрдж्рд░ рдоिрд╢рди рд╕ुрд░ू рд╣ोрдгाрд░ рдЖрд╣े.


---

Q10. NFHS-5 рдиुрд╕ाрд░, рднाрд░рддाрдд 10 рддे 75 рд╡рдпोрдЧрдЯाрддीрд▓ рдХिрддी рдЯрдХ्рдХे рд▓ोрдХ рдордж्рдпрд╕ेрд╡рди рдХрд░рддाрдд?

рдЙрдд्рддрд░: B. 14.6%
ЁЯУЭ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕рд░्рд╡ेрдХ्рд╖рдгाрдиुрд╕ाрд░ рд╣ी рдоाрд╣िрддी рдоिрд│ाрд▓ी рдЖрд╣े.


---

Q11. ‘рдЖंрддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдСрд▓िрдо्рдкिрдХ рджिрд╡рд╕’ рджрд░рд╡рд░्рд╖ी рдХोрдгрдд्рдпा рджिрд╡рд╢ी рд╕ाрдЬрд░ा рдХेрд▓ा рдЬाрддो?

рдЙрдд्рддрд░: A. 23 рдЬूрди
ЁЯУЭ 1894 рд╕ाрд▓ी рдЖрдзुрдиिрдХ рдСрд▓िрдо्рдкिрдХрдЪी рд╕्рдеाрдкрдиा рдЭाрд▓्рдпाрдЪ्рдпा рд╕्рдорд░рдгाрд░्рде рд╣ा рджिрд╡рд╕.


---

Q12. рдиुрдХрддेрдЪ FIH рдкुрд░ुрд╖ рдЬ्рдпुрдиिрдпрд░ рд╣ॉрдХी рд╡рд░्рд▓्рдб рдХрдк рдХोрдгрдд्рдпा рд░ाрдЬ्рдпाрдд рдЖрдпोрдЬिрдд рд╣ोрдгाрд░ рдЖрд╣े?

рдЙрдд्рддрд░: A. рддрдоिрд│рдиाрдбू
ЁЯУЭ рд╣ी рд╕्рдкрд░्рдзा рдЪेрди्рдирдИ рд╢рд╣рд░ाрдд рдЖрдпोрдЬिрдд рд╣ोрдгाрд░ рдЖрд╣े.


---

Q13. 'рдоाрдЭी рд╡рд╕ुंрдзрд░ा рдЕрднिрдпाрди 6.0' рд╣ी рдпोрдЬрдиा рдХोрдгрдд्рдпा рд░ाрдЬ्рдпाрдиे рд╕ुрд░ू рдХेрд▓ी рдЖрд╣े?

рдЙрдд्рддрд░: A. рдорд╣ाрд░ाрд╖्рдЯ्рд░
ЁЯУЭ рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рд╡ рд╣рд╡ाрдоाрди рдмрджрд▓ाрд╡िрд░ुрдж्рдз рд▓рдвा.


---

Q14. рдмीрдПрд╕рдПрдирдПрд▓рдиे "Quantum 5G Fixed-Wireless Service" рдЪे рд╕ॉрдл्рдЯ рд▓ॉрди्рдЪ рдХोрдгрдд्рдпा рд╢рд╣рд░ाрдд рдХेрд▓े?

рдЙрдд्рддрд░: C. рд╣ैрджрд░ाрдмाрдж
ЁЯУЭ рд╣ैрджрд░ाрдмाрдж рд╣े рдк्рд░ाрдпोрдЧिрдХ рд╢рд╣рд░ рдо्рд╣рдгूрди рдиिрд╡рдбрд▓े.


---

Q15. "рдпोрдЧ рдзोрд░рдг" рд╕ाрджрд░ рдХрд░рдгाрд░े рднाрд░рддाрддीрд▓ рдкрд╣िрд▓े рд░ाрдЬ्рдп рдХोрдгрддे рдЖрд╣े?

рдЙрдд्рддрд░: A. рдЙрдд्рддрд░ाрдЦंрдб
ЁЯУЭ рдпोрдЧाрдЪे рдЬрди्рдорд╕्рдеाрди рдоाрдирд▓े рдЬाрдгाрд░े рдЙрдд्рддрд░ाрдЦंрдб.



рдЯिрдк्рдкрдг्рдпा

рдпा рдм्рд▓ॉрдЧрд╡рд░ीрд▓ рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рдкोрд╕्рдЯ

рдорд╣ाрд░ाрд╖्рдЯ्рд░ाрддीрд▓ рдоृрджा рд╡рдиे рд╡ рдЬैрд╡рд╡िрд╡िрдзрддेрдЪे рднाрдЧ

  рдк्рд░рд╢рдХीрдп рд╡िрднाрдЧ :- рдХोрдХрдг рд╡िрднाрдЧ :- рдоुंрдмрдИ рд╢рд╣рд░, рдоुंрдмрдИ рдЙрдкрдирдЧрд░, рдаाрдгे, рдкाрд▓рдШрд░, рд░ाрдпрдЧрдб, рд░рдд्рдиाрдЧिрд░ी, рд╕िंрдзुрджुрд░्рдЧ. рдиाрд╢िрдХ рд╡िрднाрдЧ :- рдиाрд╢िрдХ, рдзुрд│े, рдиंрджुрд░рдмाрд░, рдЬрд│рдЧाрд╡, рдЕрд╣рдорджрдирдЧрд░ . рдкुрдгे рд╡िрднाрдЧ :- рдкुрдгे, рд╕ाрддाрд░ा, рд╕ांрдЧрд▓ी, рдХोрд▓्рд╣ाрдкूрд░, рд╕ोрд▓ाрдкूрд░. рдЫ. рд╢ंрднाрдЬीрдирдЧрд░ :- рдЫ. рд╢ंрднाрдЬीрдирдЧрд░, рдЬाрд▓рдиा, рдмीрдб, рд▓ाрддूрд░, рдЙрд╕्рдоाрдиाрдмाрдж, рдиांрджेрдб, рдкрд░рднрдгी, рд╣िंрдЧोрд▓ी. рдиाрдЧрдкूрд░ :- рдиाрдЧрдкूрд░, рд╡рд░्рдзा, рдЧोंрджिрдпा, рднंрдбाрд░ा, рдЪंрдж्рд░рдкूрд░, рдЧрдбрдЪिрд░ोрд▓ी. рдорд╣ाрд░ाрд╖्рдЯ्рд░ाрддीрд▓ рдоृрджा :- рдХाрд│ी рдоृрджा :-  рджрдЦ्рдЦрдирдЪ्рдпा рдкрдаाрд░ाрд╡рд░ी рд╣ि рдоृрджा рдЙрдд्рддрдо рдк्рд░рдХाрд░рдЪी рдоृрджा рдЖрд╣े. рдпा рдоृрджेрд▓ा рд░ेंрдЧुрд░ рдоृрджा рд╕ुрдзा рдо्рд╣рдЯрд▓्рдпा рдЬाрддे. рд╣िрд▓ा рдХाрд│ा рд░ंрдЧ  рдЯाрдпрдЯॅрдиिрдлेрд░рд╕ рдоॅрдЧ्рдиेрдЯाрдЗрдЯ рдпा рд░ंрдЧрдж्рд░рд╡्рдпा рдоुрдбे рдпेрддो. рдпा рдоृрджेрдЪी рдкाрдгी рдзрд░ूрди рдаेрд╡рди्рдпाрдЪी рдХ्рд╖ाрдорддा рдЬрд╕्рдд рдЖрд╕рддे.  рд╣ी рдоृрджा рдк्рд░рдоुрдЦ्рдпाрдиे рдЧोрджाрд╡рд░ी рднीрдоा рдХृрд╖्рдг рдиाрджी рдЦोрд░्‍рдпाрдд рдЖрдврд│рддे. рддाрдкी рдирджीрдЪ्рдпा рдЦोрд▒्рдпाрдд рдпा рдоृрджेрдЪी рдЬाрдбी рд╕рд░्рд╡ांрдд рдЬрд╕्рдЯ рдЖрд╣े. рдк्рд░рдоुрдЦ рдкिрдХे :- рдХाрд│ी рдоाрддी рдХाрдкूрд╕ рдкीрдХाрд╕ рдЕрдд्рдпांрдд рдЙрдкुрдХ्рдд рдЖрд╣े. рддрд╕ेрдЪ рдЬ्рд╡ाрд░ी, рддूрд░, рдмाрдЬрд░ी, рдЧрд╣ू, рдКрд╕ рдЗрдд्рдпाрджी рдкिрдХांрд╕ाрдаीрд╣ी рдЙрдкुрдХ्рдд рдЖрд╣े.  рдЬांрднी рдоृрджा :-  рд╣ी рдоृрджा рдк्рд░рдоुрдЦेрдиे рдЙрд╖्рдг рдЖрдгि рдЬाрд╕्рдд рдкाрд╡рд╕ाрдЪ्рдпा рдк्рд░рджेрд╢ांрдордз्рдпे (рд░рдд्рдиाрдЧिрд░ी, рд╕िंрдзुрджुрд░्рдЧ, рд░ाрдпрдЧрдб) рдЖрдврд│рддे. рдкाрдгी рдзाрд░рдг рдХ्рд╖рдорддा рдХрдоी рдЕ...

рднाрд░рддाрддीрд▓ рдк्рд░рдоुрдЦ рдм्рд░िрдЯीрд╢ рдЧрд╡्рд╣рд░्рдирд░

  рд░ॉрдмрд░्рдЯ рдХ्рд▓ाрдЗрд╡ (1765-67) :-  *рджुрд╣ेрд░ी рд╢ाрд╕рди рдкрдж्рдзрддि:- рдмांрдЧрд▓рдЪि рд╡рд╕्рддрд╡िрдХ рд╕рдд्рддा рдХंрдкрдиिрдХрдбे рдк्рд░рд╢ाрд╕рдиाрдЪी рдЬрдмाрдмрджाрд░ी рдирд╡рдмाрдХрдбे рд╣ोрддी. *1765 рдордзे рдХंрдкрдиिрд▓ा рдоुрдШрд▓ рд╕рдо्рд░ाрдЯाрдХрдбूрди рдмंрдЧाрд▓рдЪे рджिрд╡ाрдиी рд╣рдХ्рдХ рдЖрдиी рдмांрдЧрд▓ाрдЪ्рдп рдирд╡рдмрдХрдбुрди рдиिрдЬाрдорддीрдЪे рд╣рдХ्рдХ рдк्рд░ाрдк्рдд рдЭाрд▓े. *рдмंрдЧाрд▓ рднाрдЧрд╕ाрдаि рдорд╣ंрдордж рд░рдЬा рдЦा рддрд░ рдмिрд╣ाрд░ рд╕ाрдаी рд░ाрдЬा рд╕ीрддाрдмрд░ाрдп рд╣े рджिрд╡ाрдг рд╣ोрддे. рд╡ॉрд░ेрди рд╣ेрд╕्рдЯिंрдЧ (1772-85) :- *1772 рдордзे рд╣ेрд╕्рддिंрдЧ рднрд░рддाрддीрд▓ рдХंрдкрдиिрдЪ्рдп рдк्рд░рджेрд╢ाрдЪा рдкрд╣िрд▓ा рдЧрд╡्рд╣рд░्рдирд░ рдЬрдирд░рд▓ рдмрдирд▓ा. *1772 рдордзे рджुрд╣ेрд░ी рд╕ाрд╢рди рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд╕ंрдкрдд рдХрд░्рдг्рдпрдЪ рдиिрд░्рдгрдп рдШेрддрд▓ा рд╡ рдиाрдпрдм рджिрд╡ाрдиाрдиा рдкрджрдЪुрдд рдХेрд▓े. *рд░ाрдЬрд╕्рд╡ рдоंрдбрд│ाрдЪे рд╕्рдеाрдкрди рдХрд░ुрдг рдХрд░ рд╡ेрд╡рд╕्рддेрд╕ाрдаी рдХрд░ рд╕ंрдЧ्рд░ाрд╣рдХ рдиिрдпुрдХ्рдд рдХेрд▓े. *рд░ाрдЬрдХोрд╢ рдоुрд░्рд╢िрджाрдмाрдж рд╡рд░ुрдг рдХрд▓рдХрдд्рдпाрд▓ा рдЖрдирд▓ा. *1772 рдордзे рд╣ेрд╕्рдЯिрдЧ рдиे рдХрд░ рдЧोрд│ा рдХрд░рди्рдпाрдЪे рдЕрдзिрдХाрд░ рд╕рд░्рд╡ाрддрдЬाрд╕्рдд рдмोрд▓ि рдмोрд▓рдиाрд░्рдпाрд╕ рел рд╡рд░्рд╖ाрдХрд░िрддा рдоिрдбाрд▓े. * рдн्рд░рд╖्рдЯ рд╡ рдЦाрдЬрдЧी рд╡्рдпाрдкाрд░ाрдд рдЧुंрддाрд▓ेрд▓्рдп рдХрд▓ेрдХ्рдЯрд░ाрдгा рд╣рдЯрд╡ुрди рдд्рдпांрдЪ्рдп рдЬाрдЧी рдЬिрд▓्рд╣ा рдордз्рдпे рднाрд░рддीрдп рджिрд╡ाрдг рдиिрдпुрдХ्рдд рдХेрд▓े. *1772 рдордз्рдпे рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдЬिрд▓्рдпाрдд рдПрдХ рджिрд╡ाрдиी рд╡ рдПрдХ рдлौрдЬрджाрд░ी рди्рдпाрдпाрд▓рдп рд╕्рдеाрдкрди рдХेрд▓े. *рд╣िंрджू рд╕ाрдаी рд╣िंрджू рд╡ рдоुрд╕्рд▓िрдо рд╕ाрдаी рдоुрд╕्рд▓िрдо рдХाрдпрджे рдХेрд▓े. *1773 рдЪ्рдпा рдиिрдпрдорди рдХाрдпрдж्рдпाрдиे рдХрд▓рдХрдд्рдпाрд▓ा рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдпाрдЪे рд╕्рдеाрдкрди рдХрд░рди्рдпाрдд...

рднाрд░рддाрддीрд▓ рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╡ृрдз्рджी рд╡ рд╡िрдХाрд╕ाрдЪा рдПрддिрд╣ाрд╕, рдк्рд░рдоुрдЦ рдЖрдпोрдЧ

 - 1781 рдордзे рд╡ाрд░ेрди рд╣ेрд╕्рдЯिंрдЧрдиे рдХрд▓ाрдХрдд्рдд्рдпाрд▓ा рдПрдХ рдорджрд░рд╢ा рд╕्рдеाрдкрди рдХेрд▓ा. рддेрдеे рдЕрд░рдмी рд╡ рдлрд░рд╕ी рдЕрдз्рдпाрдпрди рдХेрд▓े рдЬाрдК рд▓ाрдЧрд▓े. - 1791 рдордзे рдмрдиाрд░рд╕рдЪा рд░ेрд╕ीрдбेंрдЯ рдбंрдХрди рд╣рдпाрдиे рд╣िंрджुंрдЪा рдзрд░्рдо рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЖрдгि рдХाрдпрдж्рдпाрдЪा рдЕрдн्рдпрд╕рдЪा рдХрд░рди्рдпाрд╕ाрдаी рдмрдиाрд░рд╕ рдпेрдеे рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдорд╣ाрд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╕ुрд░ु рдХेрд▓े. - рд░ॉрдпрдиे рд╢ुрдз्рдж рдХрд▓рдХрдд्рдпाрд▓ा рдорджрд░рд╕ा рд╕ुрд░ु рдХेрд▓ा. - 1817 рд▓ा рдХोрд▓рдХाрддा рд╣िंрджू рдХॉрд▓ेрдЬ рдЙрдШрдбрди्рдпाрд╕ाрдаी рдЕрдиुрджाрди рджेрди्рдпाрдд рдЖрд▓े. рд╡ूрдбрдЪा рдЕрд╣рд╡ाрд▓ 1854 :-  - 1854 рдордзे рднाрд░рддाрдЪ्рдп рднाрд╡ीрд╢िрдХ्рд╖рдиाрд╕ाрдаी рдПрдХ рд╡िрд╕्рдд्рд░ुрдд рдпोрдЬрдиा рдмрдирд╡ूрди рд╡ूрдбрдиे рдЕрдЦिрд▓ рднाрд░рддीрдп рд╕्рдеाрд░ाрд╡рд░ рд╢िрдХ्рд╖рдгाрдЪ्рдпा рдиिрд░्рджोрд╖ рдкрдж्рдШрддिрдЪे рд╕ंрдШрдЯрди рдХेрд▓े. рд╣ी рдкрдж्рдШрдд рднрд░рддाрдЪाрдп рд╢िрдХ्рд╖рдгाрдЪा рдоॅрдЧ्рдиा рдХाрд░्рдЯा рдоाрдирд▓्рдпा рдЬाрддे. - рдкाрдЪिрдоाрдд्рдп рд╢िрдХ्рд╖рдгाрдЪा рдк्рд░рд╕ाрд░, рдЦेрдб्рдпाрдд рджेрд╕ी рднाрд╢ेрддीрд▓ рдк्рд░ाрдердоिрдХ рд╢ाрд│ा рд╕्рдеाрдкрдиेрдЪा рдк्рд░рд╕्рддाрд╡, рдЦाрдЬрдЧी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ाрд╕ाрдаी рдЕрдиुрджाрди рдХंрдкाрдиिрдЪ्рдп рдк्рд░ांрддाрдд рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╡िрднाрдЧ рд╕्рдеाрдкрди, рд╡्рдпाрд╡рд╕ाрдЗрдХ рд╡ рддांрдд्рд░िрдХ рд╢ाрд│ा рд╕्рдеाрдкрдиेрд╡рд░ рднрд░, рд╕्рдд्рд░ी рд╢िрдХ्рд╖рдг рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди. - рд▓ांрдбрди рд╡िрдж्рдпाрдкिрдаाрдЪा рдЖрджрд░्рд╢ рдШेрдЙрди рдХोрд▓рдХाрддा, рдордж्рд░ाрд╕, рдоुंрдмрдИ рд╡िрдж्рдпाрдкीрда рд╕ुрд░ु рдЭाрд▓ी. ( 1855 рдордз्рдпे рд▓ोрдХрд╢िрдХ्рд╖рдг рд╡िрднाрдЧ рд╕्рдеाрдкрди. 1848 рдмेрдеुंрдЪ्рдпा рдк्рд░рдд्рдпा рдк्рд░рдпрдд्рдиाрдоुрдбे рд╕्рдд्рд░ी рд╢ाрд│ा рд╕्рдеाрдкрди рдЭाрд▓्рдпा.) рд╣ंрдЯрд░ рдЖрдпोрдЧ 1882 :-  - рд╢िрдХ्рд╖рдгाрдЪ्рдпा рдк्рд░рдЧрддीрдЪे рди...